“Bij financiële instellingen wordt de noodzaak van een goede poortwachtersfunctie echt wel ingezien”

Prof.dr.mr. Tom Loonen is hoogleraar financieel recht & integriteit aan de Vrije Universiteit. Hij is gespecialiseerd in compliance, zorgplicht, ethiek en anti-money laundering. Hij is tevens verbonden aan het ZIFO (Zuidas Instituut voor Financieel Recht en Ondernemingsrecht), Aan de Universiteit van Amsterdam is hij visiting professor waar hij corporate governance doceert aan de Master in Finance.
Tom is raad (plv.) aan de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam. Ook is hij lid van de Tuchtcommissie Banken en commissaris bij een financiële onderneming en special counsel bij het internationale advocatenkantoor Pinsent Masons Netherlands LLP. Eerder was hij werkzaam in de directie van InsingerGilissen, met als aandachtsgebieden o.a.: risk, compliance en anti-money laundering. Tevens is hij opleidingsdirecteur van de leergang Certified KYC-expert.
Auteur: Edo Groot
Het Executive Education-portfolio van de School of Business and Economics is voortdurend in beweging. Ook dit jaar wordt weer een aantal nieuwe programma’s gelanceerd. Zo start vanaf september de leergang Certified KYC-Expert (Know Your Customer), gericht op financiële professionals die op zoek zijn naar verdiepende kennis over de Wwft, transactiemonitoring, fraudedetectie, on- en offboarding processen en het gebruik van AI. We spreken met hoogleraar Tom Loonen over de ontwikkeling van KYC als vakgebied en de nieuwe leergang Certified KYC-expert. Je bent als hoogleraar Financieel Recht & Integriteit al jaren betrokken bij de Executive Master of Compliance & Integriteit Management. Hoe signaleerde je de noodzaak van een aparte leergang voor KYC-analisten? Het is een combinatie van zaken. Ten eerste merk ik als wetenschapper dat de hoeveelheid wet- en regelgeving waar een financiële instelling mee te maken krijgt enorm toeneemt en instellingen moeite hebben dit te implementeren. Ten tweede kom ik uit de financiële sector en heb dus zelf meegemaakt hoe weerbarstig deze wet- en regelgeving kan zijn. Balanceren tussen diverse stakeholders is complex en vraagt dan ook veel van medewerkers. Hoge werkdruk, soms gebrekkige kennis en begeleiding kan dan een rol spelen. Daarnaast ben ik ook consument en heb ik te maken met financiële instellingen die vragen stellen. Soms terechte vragen, soms ook niet. De deskundigheid waarmee dit gebeurt verschilt ook nogal. Op basis van wetenschap, zakelijke en privé-ervaring is dit idee dus ontstaan.
Sinds enkele jaren houdt een groot deel van het personeel bij financiële dienstverleners zich bezig met KYC. Bij de grote dienstverleners gaat dit soms om duizenden professionals. Wat doet een KYC-analist precies? Een KYC-analist is in dienst bij een financiële instelling en verantwoordelijk voor het beoordelen van nieuwe klanten en bestaande klanten. Daarbij draait het om het in kaart krijgen van relevante risico's. Denk aan herkomst vermogen, fiscale structuren, inzicht in geldstromen, activiteiten van klanten, enzovoort. Op basis van deze analyse wordt vervolgens beslist of de financiële instelling of deze prospect klant kan worden of (bij bestaande klanten) de financiële instelling door wil met deze klant. In een tijd waarbij Anti Money Laundering en sanctiewetgeving steeds belangrijker wordt, is dit een belangrijke functionaris geworden die enerzijds goed moet kunnen analyseren en beslissen maar anderzijds ook goed moet kunnen communiceren.
Wat is jou het meeste opgevallen in de gesprekken die je hebt gevoerd bij financiële dienstverleners en toezichthouders? Wat opvalt is dat iedere instelling de noodzaak van een goede 'poortwachtersfunctie' echt wel inziet. Dit wil zeggen dat financiële instellingen zich moeten inspannen om ervoor te zorgen dat er geen 'verkeerd' geld in het financiële systeem komt. Denk aan crimineel geld of geld dat gebruikt wordt om terrorisme te financieren. Tegelijkertijd merk ik ook dat financiële instellingen worstelen met hun positie: zij willen graag klanten bedienen en liefst op een klantvriendelijke maar ook profijtelijke manier. De wijze waarop dit nu gebeurt is uitermate kostbaar en lang niet altijd klantvriendelijk. De vraag: "Hoe ga ik klantvriendelijk en kostenbewust mijn KYC proces inrichten?" wordt door iedere instelling gesteld en is dus ook iets waar we in de nieuwe leergang bij stilstaan.
Wat maakt deze nieuwe leergang Certified KYC-expert aan de VU zo bijzonder? Wat mij betreft een heleboel dingen. Maar als ik het in drie punten zou moeten samenvatten: allereerst de topdocenten uit diverse gebieden met veel praktijkervaring. Ten tweede het onderwijs gebaseerd op bestaande casuïstiek en tot slot studenten die leren van docenten, maar vooral van elkaar.
Meer informatie over de leergang Certified KYC-expert vind je op www.vu.nl/kyc.