Hoe maak je de overgang van studie naar werk tot een succes?
Het is niet altijd even makkelijk: de transitie van studeren naar het werkende leven. Deze overgang is namelijk allang niet meer zo rechttoe rechtaan als het ooit was. Hoe maak je van de eerste stappen in je loopbaan een doorslaand succes?
Wanneer je begint aan je eerste ‘grote-mensen’-baan, komt het meer dan eens voor dat je tegen uitdagingen aanloopt. De overgang van studie naar werk kan soms een grote zijn. Voor de een verloopt hij soepel, voor de ander is het een harde leerschool. Er zijn veel factoren die meespelen in het succes van de transitie van studie naar werk: “Die kunnen zowel met jou als persoon te maken hebben als met de werkgevers en markt op dat moment,” aldus Rowena Blokker, promovenda aan de VU. Zij doet onderzoek naar deze transitie en weet hoe ingewikkeld die soms kan zijn. Toch is er een aantal zaken die je kunnen helpen om de overgang van studie naar werk zo succesvol mogelijk te maken.
Verandering De overgang van studie naar werk is een stuk gecompliceerder geworden in de afgelopen decennia. “Loopbanen zijn veel dynamischer geworden. Vroeger zocht je na je studie een baan voor de rest van je leven,” vertelt Rowena. Je beklom een hiërarchische carrièreladder, hoe hoger hoe beter. Dat is tegenwoordig niet meer zo. “Niet alleen de arbeidsmarkt is dynamischer, maar ook wat mensen willen is veranderd. We leven lang niet altijd meer om te werken, maar werken vaker om te leven.” Er zijn steeds meer paden die je kunt bewandelen tijdens je loopbaan. Na je studie kun je bijvoorbeeld een tussenjaar nemen, een stage doen, of juist later in je carrière opnieuw gaan studeren. “Enerzijds een luxe natuurlijk, anderzijds is de norm weg en kun je keuzestress ervaren. Je moet zelf veel beter weten wat je wil en wat je kan.” Voor iemand met een duidelijk plan dus niet zo erg, maar weet je nog niet goed wat je wil, dan kan het overweldigend zijn. “Vaak gaan mensen dan eerst wat uitproberen en kunnen dan in een moeizamer pad terecht komen waarbij ze misschien een baan vinden die niet helemaal past.”
Goede start “Kies je voor een baan onder je niveau, dan kan het een uitdaging zijn om daarna weer een baan te vinden die wel bij je niveau past,” vertelt Rowena. Een goede start kan in sommige gevallen dus enorm bepalend zijn. “Het begin van je carrière kan de toon zetten voor wat er later komt. Het is belangrijk dat je in één van de voor jou meer succesvollere paden start.” Hoe kun je dan, ook als je het nog niet helemaal weet, zo goed mogelijk starten? “Je kunt jezelf op heel veel fronten ontwikkelen,” aldus Rowena. Aan sommige factoren, zoals bijvoorbeeld de plek waar je bent geboren of bepaalde karaktereigenschappen, kun je niets doen. Maar aan bepaalde competenties of gedrag wel, zoals hoe je laat zien wat je in huis hebt. “Wees je daarvan bewust. Hoe beter jij deze zogenoemde loopbaangerichte competenties ontwikkelt, zoals netwerken en zelfprofilering, hoe groter je kans is op succes.”
"We leven lang niet altijd meer om te werken, maar werken vaker om te leven.”
Kies je eigen pad Wees je bewust van wie je bent en van de situatie waarin jij je begeeft. En, vertelt Rowena, “bedenk goed wat jij als persoon belangrijk vindt. Wat voor jou een succes is, hoeft niet per se succes te zijn voor iemand anders. Tegenwoordig heeft succes allang niet meer alleen te maken met geld.” Een stap terug doen kan bijvoorbeeld juist een hele succesvolle stap in je loopbaan zijn. “Een one size fits all loopbaan bestaat niet meer.” Rowena: “Uitgaan van wie jíj bent helpt je ook om je beter te onderscheiden. Natuurlijk is het belangrijk om goede cijfers te halen, maar tegenwoordig kijken bedrijven veel vaker naar hoe je overkomt en of je inzetbaar bent nu en in de toekomst. Je bent pas echt onmisbaar voor een organisatie als jouw vaardigheden in meerdere functies ingezet kunnen worden.” Banen veranderen snel, dus alleen baanspecifieke kennis is volgens Rowena niet genoeg. “Jij hebt de touwtjes van jouw loopbaan in handen. Met een duidelijke visie voor de toekomst, een flexibele houding en doorzettingsvermogen zul je veel beter je weg vinden in de arbeidsmarkt.”
Netwerken De transitie van studie naar werk is ook een transitie naar volwassenheid. “Alles valt samen: loskomen van je ouders, financiële onafhankelijkheid creëren en misschien wel een gezin stichten.” Een periode waar druk en onzekerheid bij komt kijken, vertelt Rowena. “Onthoud dat er heel veel mensen zijn die je niet vertellen wat er misgaat. Bouw dus een netwerk om je heen met mensen die eerlijk zijn.” Op die manier creëer je realistische verwachtingen voor jezelf. “En bij een realistisch beeld hoort ook tegenslag, bereid je daarop voor. Zogenoemde loopbaanshocks, zoals een snelle promotie of onverwacht ontslag, kunnen bij iedereen plaatsvinden. Dan kun je nog zo je best doen, maar sommige dingen overkomen je. Het is belangrijk om je weerbaarheid te vergroten, door bijvoorbeeld met de mensen om te je heen te praten en advies in te winnen.”
Bovendien kan een goed netwerk op elk moment in je loopbaan van pas komen bij het vinden van passend werk. En dat netwerk kun je al vroeg opbouwen. “Kijk bijvoorbeeld eens op LinkedIn: waar komen mensen die in jouw richting zijn afgestudeerd zoal terecht?” Of, vertelt Rowena, onderzoek de organisaties die je tegenkomt in verschillende vacatures. “Kijk wie daar werken, wie weet is er wel iemand die een kopje koffie met je wil drinken.” Je zet daarmee niet alleen jezelf op de kaart, maar je haalt ook nog eens nuttige informatie op. “Wie weet komt er wel een vacature vrij en ben jij daarvoor geschikt, dan heb je al een streepje voor!”
