Auteur: Aafke Jochems

Zomer 2011. Feroz Amirkhan gaat als eerste van zijn gezin naar de universiteit. Van huis uit heeft hij meegekregen dat educatie belangrijk is, standaard in Hindostaanse kringen. Maar niet hoe het is om aan een universiteit te studeren. Daarom volgt hij de summercourse, gericht op eerstegeneratiestudenten als voorbereiding op hun studie aan de Vrije Universiteit. "Die week heeft me gevormd," blikt Feroz terug, inmiddels strategy consultant bij Strategy&, de strategietak van PwC. "Een van de sprekers was Tanja Jadnanansing, toen Tweede Kamerlid, nu stadsdeelvoorzitter van Amsterdam Zuidoost. Daar stond iemand die er hetzelfde uitzag als ik én kamerlid was. Dat in combinatie met haar woorden inspireerde mij. Rolmodellen van kleur zijn zó belangrijk!"

Vals Paradijs in AFAS en op tv

Afgelopen januari was diezelfde Tanja Jadnanansing samen met Feroz presentator tijdens de première van de documentaire Vals Paradijs. Voor een bomvolle, uitbundige zaal van het AFAS-theater in Leusden stonden de documentairemakers: Feroz, zijn neef Pavan Marhe en regisseur Patrick Bisschops. De documentaire verscheen een paar dagen later op NPO2. "Altijd ervaar ik onwetendheid wanneer ik zeg dat ik Hindostaans ben," licht Feroz toe. "Mensen in Nederland kennen mijn geschiedenis en afkomst niet. Op school hebben we er niks over geleerd, terwijl het onderdeel is van de koloniale geschiedenis van Nederland. Het slavernijverleden krijgt gelukkig ondertussen meer aandacht. Maar dat van de Hindostaanse contractarbeiders dat daarop volgde nog niet. Dat onderbelichte verhaal móest verteld worden."

Uitbuiting op plantages

Het is het verhaal van inwoners van Noord-India die na de afschaffing van de slavernij – vanaf 1873 tot 1920 - onder valse voorwendselen werden gecontracteerd en onder meer naar Suriname werden vervoerd. Om daar onder extreem zware omstandigheden te werken op de vrijgekomen plekken op plantages. Zo ook de overgrootouders van Feroz en Pavan. De neven zijn in Nederland geboren en getogen. ‘Mijn voorouders, de contractarbeiders, behoorden tot de armsten van de wereld. Vier generaties later behoor ik tot de rijksten van de wereld. Door hun ontberingen en sterke schouders hebben ze de weg voor mij vrijgemaakt. Ook voel ik de rijkdom van drie achtergronden in me: die van India, Suriname en Nederland.’

Denken in impact

Feroz wilde maximale impact met Vals paradijs: hoe groter het bereik, hoe meer mensen het verhaal kennen dat er een vervolg kwam op de slavernij in een andere vorm. Dat men weet wie de Hindostanen in Nederland zijn, en wat hun achtergrond is. Die manier van impact-denken heeft hij mede te danken aan zijn jaren als lobbyist en public affairs-adviseur bij de organisaties VNO-NCW en MKB Nederland waar hij na zijn master economie enkele jaren werkte. "Ook door mijn economische en strategische achtergrond keek ik er met een commerciële blik naar. Wat is de behoefte in de markt en hoe kunnen we daarop inspelen voor het grootste bereik? Ik ben vraag- en impactgedreven. Mijn mede-makers hebben een creatieve achtergrond en keken vooral naar hoe je een verhaal vertelt. Het bleek een goede combinatie."

Onderling begrip hard nodig

Impact heeft de documentaire gehad, aldus Feroz: ‘Hindostanen zijn zichtbaarder geworden. Ons verleden en wie Hindostanen zijn heeft eindelijk volop in de schijnwerpers gestaan. Het mooie was dat ook andere migrantengroepen zich herkenden in de groeipijn die gepaard gaat met migratie. Voor de hele Nederlandse samenleving hoop ik dat mijn verhaal verbindt. Dat we elkaars achtergrond leren kennen en we weten hoe de multiculturele samenleving die we nu hebben tot stand is gekomen. Dit zorgt voor meer onderling begrip en voorkomt het denken in tegenstellingen. Zeker in een tijd waarin polarisatie toeneemt.’